“કળા”

    “સાંભળવું” એ એક કેળવવા યોગ્ય કળા છે.

કળા ને ખૂબ વિસ્તાર પૂર્વક સમજવાનો પ્રયાસ કરીએ. જ્યાં સુધી મને

ખ્યાલ છે ત્યાં સુધી ‘૬૪’ કળા આપણા શાસ્ત્રમાં વર્ણવવામા આવી છે.

દાઃતઃ સંગીત, નૃત્ય, ચિત્ર, વિ. વિ. વિ.

                 કિંતુ સાંભળવાની કળાનું ઉલ્લેખન ક્યાંય પણ થયું હોય તેવું

યાદ નથી. આપણે સહુ મિત્રો કોઈ વાનપ્રસ્થમા યા યુવાનીમા યા

આધેડ અવસ્થામા પ્રવેશેલા છીએ. છતા પણ આ કળા કેટલાની વરી

છે એ એક ગુહ્ય પ્રશ્ન છે.  મને લાગે છે આપણે  સહુ આ સાથે સમંત

હોઈશું?

         જુવાન બાળક કાંઇ પણ કહે તે ધ્યાનથી સાંભળવું એ ખૂબ અગત્યનું

છે.  અરે જુવાન દિકરો યા દિકરી શું નાનું બાળક  કાંઈ કહે તે સાંભળવાની  

પણ પૂર્ણ તૈયારી રાખવી જોઈએ. તેમના મનનું સમાધાન તે જ તો તેમની

પ્રગતિનું એંધાણ.  તેઓ પ્રશ્નના જવાબની આશા આપણી પાસેથી ન સેવે તો

ક્યાં શોધે.

           ધિરજ પૂર્વક સાંભળવાથી તેમની લાગણીને ઠેસ પહોંચતી નથી અને

વિશ્વાસનું વાતાવરણ સર્જાય છે. બહુ બોલનાર અને વધુ પડતો ખાનાર બંને

જલ્દીથી અણગમતા બનતા હોય છે. જ્યારે ધિરજ પૂર્વક સાંભળનાર સઘળે

સ્થળે આદરણીય હોય છે. મિત્રની યા અન્યની વાત સાંભળી જો પૂછવામા આવે

તો જ અભિપ્રાય દર્શાવવો, વરના ‘મૌનં પરમ ભૂષણમ’.      

        આ કળામા ‘પતિદેવો’ ખૂબ નિષ્ણાત હોય છે. પત્નિની કોઈ પણ વાત કાને ન

ધરવી. ખેર ઘર ઘરમા આ હવા ચાલે છે. ઘણી વખત તેનાથી સર્જાતા સારા યા

નરસા પરિણામથી આપણે સહુ વિદિત છીએ.   

                આ કળાના સમાન હકદાર સ્ત્રી અને પુરુષ બંને જો સુગમતાથી વર્તે તો

આજે સમાજમાં જે પ્રલય ફેલાયો છે તે કાબૂમા આવવા સમર્થ છે. એ પ્રલયને

“છૂટાછેડા” નામ આપીશ તો અતિશયોક્તિ નહી લાગે!